Do Zarządu Głównego docierają z kół łowieckich informacje o wymierzaniu im przez organy Inspekcji Weterynaryjnej kar pieniężnych za niewykonanie odstrzału sanitarnego w dzierżawionych obwodach łowieckich w ilości wynikającej z wydawanych przez wojewodów rozporządzeń ustalających dla poszczególnych obwodów ilości dzików do odstrzału sanitarnego. Analiza prawna uzyskanych przez Zarząd Główny uzasadnień decyzji wydanych przez powiatowych i wojewódzkich lekarzy weterynarii prowadzi do wniosku, że organy te dokonują błędnej wykładni przepisu art. 85aa ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. z 2020r. poz. 1421). Zgodnie z powołanym przepisem kto, wbrew wydanym w celu zwalczania choroby zakaźnej zwierząt lub zapobiegania takiej chorobie nakazom, zakazom lub ograniczeniom, o których mowa w art. 45 ust. 1 pkt 8 i art. 46 ust. 3 pkt 8 powołanej ustawy, będąc dzierżawcą lub zarządcą obwodu łowieckiego, nie prowadzi odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich) na określonym obszarze, podlega karze pieniężnej w wysokości od 0,25 do 1,3 kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Przepis ten, jako sankcyjny, wymaga precyzyjnej wykładni znamiona „nie prowadzi”. W ocenie prawnej Zarządu Głównego nie prowadzenie odstrzału oznacza takie zaniechanie prawnego obowiązku, które polega albo na niewykonywaniu odstrzału sanitarnego w ogóle, albo też na niewykonywaniu go w sposób należyty. Znamieniem czynu z art. 85aa ust. 1 pkt 18 powołanej ustawy nie jest natomiast nieosiągnięcie ustalonych przez organy administracji ilości zwierząt przeznaczonych do odstrzału sanitarnego. Tym samym niewykonanie odstrzału dzików w ilości wskazanej w rozporządzeniu wojewody dla danego obwodu łowieckiego we wskazanym przez wojewodę terminie nie jest równoznaczne z niewykonywaniem odstrzału w rozumieniu powołanego przepisu. Tymczasem Inspekcja Weterynaryjna przyjmuje, że nieosiągnięcie liczby dzików przeznaczonych do odstrzału sanitarnego jest równoznaczne z nieprowadzeniem odstrzału, co w ocenie Zarządu Głównego jest wynikiem błędnej wykładni przywołanego wyżej przepisu. Tym samym wymierzając sankcję z art. 85aa ust. 1 pkt 18 powołanej ustawy organy Inspekcji Weterynaryjnej winny wykazać, i przede wszystkim udowodnić (!), że odstrzał nie był prowadzony bądź też prowadzony był nienależycie. Samo nieosiągnięcie narzuconych limitów odstrzału nie stanowi domniemania nieprowadzenia bądź nienależytego prowadzenia odstrzałów. Takie domniemanie nie wynika bowiem ani z treści przepisu, ani też nie ma charakteru domniemania faktycznego.
W ramach analizy stanu faktycznego konkretnej sprawy organy Inspekcji powinny każdorazowo ustalić jakie działania podejmował dzierżawca obwodu łowieckiego w którym nie osiągnięto narzuconej przez organy administracji ilości dzików. Kluczowe będą tu dane dotyczące ilości wyjść myśliwych w łowisko w celu realizacji odstrzału sanitarnego, dane o ilości dzików wynikające z inwentaryzacji oraz planów łowieckich, a także dane o ilości i wymiarze szkód łowieckich i to zarówno dane za okres objęty odstrzałem sanitarnym, jak dane za okresy wcześniejsze. Analiza powyższych danych pozwali też ustalić podstawową dla sprawy okoliczność czy na terenie danego obwodu dziki w ogóle bytują, a jeśli tak, to czy ma to charakter bytowania stałego w ostojach na terenie obwodu, czy bytowanie to ma charakter migracyjny, zaś ostoje pozostają na terenie obwodów sąsiednich. Dane te umożliwią też rzetelną ocenę rzeczywistej ilości dzików w obwodzie oraz ustalenie czy populacja dzika na terenie danego obwodu jest stabilna czy też ulega zmniejszeniu, m.in. ze względu na wcześniejsze odstrzały sanitarne.
Przeprowadzenie powyższych ustaleń obciąża organy Inspekcji. Obliguje je do tego szereg przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym m.in. art. 7 i 77 § 1 k.p.a. nakazujący organom administracji dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy i przeprowadzenie wszystkich niezbędnych dowodów, art. 80 k.p.a. nakazujący rzetelną ocenę zebranych w sprawie dowodów, a także art. 81a k.p.a. nakazujący rozstrzyganie na korzyść dzierżawców obwodów łowieckich wszystkich wątpliwości co do realnej możliwości wykonania odstrzału danej ilości dzików w narzuconym przez organy administracji terminie.
W razie wszczęcia przez powiatowego lekarza weterynarii postępowania w sprawie wymierzenia kary należy wziąć w tym postępowaniu aktywny udział i złożyć wniosek o przeprowadzenie dowodów przede wszystkim z dokumentów: książki ewidencji pobytu na polowaniu indywidualnym (wydruków z książki w razie prowadzenia jej w formie elektronicznej), corocznych inwentaryzacji oraz rocznych planów łowieckich. Należy też, najlepiej w formie pisemnych wyjaśnień zarządu koła, opisać przebieg realizacji odstrzałów sanitarnych. Jeżeli mimo dowodów wskazujących na rzetelną realizacje obowiązków z zakresu odstrzału sanitarnego powiatowy lekarz weterynarii wyda decyzję o nałożeniu kary za nieosiągnięcie ilości dzików przewidzianych do ostrzału należy odwołać się do wojewódzkiego lekarza weterynarii, zaś później w razie niekorzystnego dla koła rozpatrzenia odwołania należy złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Szczegóły procedur przed organem pierwszej instancji oraz procedur odwoławczych należy skonsultować z prawnikami, bądź zasięgnąć porady właściwego miejscowo zarządu okręgowego.
